Kobiety w sporcie
Fragmenty artykułu Eweliny Kamasz pt ,,Kobiety i sport” (Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, 2014)
Profesjonalny sport kobiet
Problemy, które utrudniają kobietom uprawianie zawodowego sportu w Polsce są wymienione
w raporcie pt. „Sport kobiet w Polsce” z 2012 roku:
a) brak infrastruktury sportowej wspólnej dla obydwu płci lub równego dostępu do niej dla
obydwu płci, np. niedopuszczanie kobiet do udziału w treningach żużlowych przez Polski
Związek Motorowy aż do 2008 roku, brak oddzielnych pryszniców i przebieralni dla kobiet;
b) brak pieniędzy i sponsorów na sport kobiet, np. niższe premie, nagrody i wynagrodzenia dla
kobiet motywowane tym, że kobiety osiągają słabsze wyniki niż mężczyźni, mniej trenują,
mężczyźni są lepsi i mają większą konkurencję, sport uprawiany przez mężczyzn jest bardziej
widowiskowy;
c) patologie systemu treningowego wspólne dla sportu uprawianego przez mężczyzn i kobiety,
ale także techniki treningowe niedostosowane do możliwości kobiet, zwłaszcza najmłodszych
zawodniczek dopiero wchodzących w daną dyscyplinę;
d) zbyt mało kobiet-trenerów i kobiet działających w organizacjach sportowych, co
uniemożliwia odpowiednią reprezentację interesu kobiet w sporcie;
e) konflikt ról pomiędzy byciem zawodniczką i matką. Ciężarne zawodniczki są często
wykluczane z treningów, a po powrocie z urlopów macierzyńskich nie otrzymują wsparcia
instytucjonalnego ze strony klubów i trenerów. Niejednokrotnie kobiety uprawiające sport
padają ofiarą przekonania, że ich prawdziwym przeznaczeniem i najważniejszym zadaniem
życiowym jest macierzyństwo i poświęcenie się rodzinie;
f) molestowanie seksualne związane z purytańskim podejściem do spraw seksualnych w Polsce,
zmową milczenia w środowisku i faktem, że pomiędzy dorastającymi zawodniczkami i ich
starszymi trenerami płci męskiej wytarzają się niekiedy specyficzne rodzaje więzi o zabarwieniu
erotycznym (Włoch, Szymborska, Gołdys, Rogaczewska, 2012)1 .
1 Kamasz E., Kobiety i sport, Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, 2014, s.65.
Sport dziewcząt – dlaczego młode dziewczyny, a później także kobiety, w pewnym
momencie masowo rezygnują ze sportu?
Na całym świecie możemy odnotować różnice pomiędzy płciami w dziedzinie uprawiania
sportu. Oczywiście w niektórych krajach będą to różnice marginalne, w innych skrajnie duże,
jednakże wszędzie kobiety i dziewczęta rzadziej podejmują aktywność sportową niż
mężczyźni i chłopcy (Kay i Jeanes, 2007). Po ukończeniu obowiązkowej edukacji wskaźnik aktywności fizycznej spada u obydwu płci, niemniej jednak o wiele więcej dziewcząt niż
chłopców rzuca po szkole sport na dobre (Włoch, Szymborska, Gołdys, Rogaczewska, 2012).
Mężczyźni pozostają w obrębie kultury sportu poprzez kopanie piłki z kolegami po pracy,
rozmowy o sporcie czy oglądanie transmisji meczów z kolegami w pubach. W dorosłym życiu
kobiety o wiele rzadziej niż mężczyźni angażują się w sport, kobiety biorące udział w zajęciach
sportowych, uprawiają z kolei sport rzadziej niż mężczyźni, kobiety także są bardziej ostrożne
przy dobieraniu dziedziny sportu. Dziewczynki i kobiety o wiele rzadziej uprawiają tradycyjne
sporty zespołowe związane ze współzawodnictwem. Panie najczęściej decydują się na zajęcia
aerobiku i ćwiczeń związanych z kształtowaniem ciała na podobieństwo sławnych i pożądanych
celebrytek (Kay i Jeanes, 2007) 2 .
Od najwcześniejszych lat nauczamy dzieci w sposób świadomy i nieświadomy, że zabawy
zawierające aktywność fizyczną są odpowiednie dla chłopców, ale nie dla dziewczynek. Chłopcy
mogą biegać po podwórku, skakać po kałużach, wspinać się po drzewach, brudzić się i krzyczeć,
natomiast dorastające dziewczynki otrzymują przekaz, że nie wypada im się brudzić,
zachowywać głośno czy zachowywać w „chłopięcy” sposób. W szkole ten przekaz jest
wzmacniany – wprawdzie obie płci muszą uczestniczyć w zajęciach wychowania fizycznego, ale
o ile dla chłopców sport jest ważną dziedziną, polem na którym mogą konstruować swoją
męskość, dokonać swoistego rytuału przejścia, zaistnieć w grupie i odwoływać się do swoich
idoli sportowych (gwiazd piłki nożnej, koszykówki), to dla dziewcząt sport nie ma takiego
znaczenia w konstruowaniu ich kobiecości (Kay i Jeanes, 2007). Co więcej, uprawianie sportu
jest sprzeczne z ideą kobiecości. Dziewczęta wolą zwolnić się z lekcji WF-u, ponieważ obawiają
się, że w trakcie uprawiania sportu zniszczą sobie fryzurę, połamią paznokcie, spocą się, staną
się czerwone na twarzy, a na samym końcu wykształcą partie mięśni, które nadadzą im męskie
kształty i tym samym zmniejszą ich atrakcyjność dla płci przeciwnej (Cockburn i Clarke, 2002;
Gorely, Holroyd i Kirk, 2003; Dwyer i wsp., 2006) 3 .
2 Kamasz E., Kobiety i sport, … s.66.
3 Tamże, s. 66.
Podsumowanie
Niestety nadal głoszone są poglądy, że sport jest domeną mężczyzn, ich zabawą,
rozrywką i podwórkiem, natomiast dziedziną kobiet są sprawy domowe, macierzyństwo czy
edukacja. Pomija się tym samym problemy kobiet zainteresowanych sportem, kibicującym
swoim idolom/ idolkom i uprawiających sport zawodowo (Jakubowska, 2013). (…) Wydaje się,
że głównym problemem są przekonania dotyczące płci i tkwiące w głowach działaczy
sportowych, trenerów i samych zawodniczek. Trudno powiedzieć jak długa droga nas czeka, aby
władze klubów sportowych przekonały się, że warto wydzielić dodatkową przestrzeń na szatnię
i prysznice dla zawodniczek. Ciężko prorokować czy sponsorzy przestaną uznawać kobiety za
słabsze i bardziej leniwe, a sport przez nie uprawiany za mniej widowiskowy. Czy w sporcie
chodzi tylko o osiąganie najwyższych wyników? Czy w takim razie należałoby pozamykać
wszystkie kluby piłkarskie poniżej I ligi? Czy mniej się cieszymy złotem, które zdobywa Justyna
Kowalczyk, Otylia Jędrzejczak, Agnieszka Radwańska, tylko dlatego, że ich koledzy w zawodach
dla mężczyzn biegają/pływają/serwują szybciej i mocniej? Kobiety i mężczyźni różnią się
fizycznie, co do tego zgadzamy się wszyscy, jakim cudem zatem zawodniczki się skarżą, że
metody treningowe nie są dostosowane do możliwości kobiet. Dlaczego w kraju nad Wisłą kobiety muszą wybierać pomiędzy macierzyństwem a karierą sportową, podczas gdy
wystarczyłoby uwzględnić specyfikę grupy młodych matek, zapewnić wsparcie w godzeniu ról
matki i zawodniczki?
W interesie społeczeństwa jest propagowanie zdrowego stylu życia wśród dzieci,
młodzieży i dorosłych bez względu na ich płeć, chociażby z tego względu że profilaktyka chorób
układu krwionośnego i innych chorób cywilizacyjnych znacznie odciąży budżet narodowej
służby zdrowia. Najważniejsze jednak wydaje mi się przesłanie Organizacji Narodów
Zjednoczonych (2007), które podkreśla, że propagowanie sportu wśród dziewcząt jest nie tylko
metodą edukacji o zdrowym stylu życia. Sam sport jest sposobem na wzmocnienie pozycji
dziewcząt w społeczeństwie, podważanie istniejących stereotypów płciowych, budowanie
świadomości ciała i szacunku do samych siebie, zwiększanie widoczności kobiet w przestrzeni
publicznej oraz formowanie drużyn sportowych udzielających wsparcia i dających poczucie
przynależności (United Nations, Division for the Advancement of Women, 2007) 4
4 Kamasz E., Kobiety i sport, … s.66-67.
Bibliografia:
https://www.academia.edu/12322673/Kamasz_E_2014_Kobiety_i_sport_Journal_of_Health_Sciences_13_4_60_70