Badania własne (Praca licencjacka ,,Rola kobiet w piłce nożnej oraz ich postrzeganie w
środowisku piłkarskim” Uniwersytet Łódzki, 2022)
W ramach pracy dyplomowej przeprowadzono badanie wśród zawodniczek oraz trenerów
piłki nożnej, którego celem było zdobycie wiedzy na temat ról kobiet w piłce nożnej, tego,
jak odnajdują się w środowisku piłkarskim zdominowanym przez mężczyzn oraz jak są one
przez to postrzegane.
Prawie 71% ankietowanych kobiet spotkała się w swojej karierze zawodniczej z
przypadkiem nierównego traktowania. 33% z nich taka sytuacja dotyczyła osobiście.
Przykłady przejawiania dyskryminacji kobiet w piłce nożnej to m.in.

• różnego rodzaju wyzwiska kierowane do zawodniczek, obrażanie ich oraz szeroko pojęty
  „hejt”, gdzie w głównej mierze propagatorami obelg są mężczyźni
• panująca w środowisku sportowym opinia, iż kobiety nie znają się na futbolu, a piłka nożna
  to sport wyłącznie dla mężczyzn
• brak wsparcia ze strony klubu
• przydzielanie gorszych boisk na spotkania ligowe czy treningi
• niedocenianie umiejętności i zaangażowania
• problemy z finansowaniem kobiecej piłki
• brak możliwości lub utrudniony dostęp do gry/trenowania piłki nożnej w szkole lub
  okolicy.

Jak ankietowane zawodniczki piłki nożnej są postrzegane?

Zawodniczki przyznały że osoby dla nich bliskie, tj. rodzina i znajomi/przyjaciele
pozytywnie odbierają je jako piłkarki (odpowiednio 64% i 79%). Zdarzają się jednak opinie
neutralne czy negatywne. Respondentki zaznaczyły również jakie są reakcje innych, obcych
dla nich osób, kiedy dowiedzieli się że uprawiają one piłkę nożną. Tutaj również
zdecydowana większość (76,4%) to opinie pozytywne, ale pojawia się także zaskoczenie
wywołane dyscypliną częściej przypisywaną mężczyznom niż kobietom.
Zawodniczki zapytano również o to, jak czują się postrzegane jako piłkarki. Najwięcej z nich
wskazało, iż czują są postrzegane jako zawodniczki ambitne (71%), zaangażowane (70%)
oraz pełne pasji (67%). Na podstawie odpowiedzi można stwierdzić, że ankietowane
piłkarki opisują siebie w pozytywny sposób – są pewne siebie (37%), zmotywowane (53%)
oraz zdyscyplinowane (31%). Jednak pojawiają się również negatywne odczucia na temat
własnej osoby – poczucie braku akceptacji (6%), krytyki (8%) oraz braku docenienia (14%).

Szkoleniowcy kobiecych zespołów piłkarskich

Zdecydowana większość badanych zawodniczek (85%) przyznała, że jej trenerem jest
mężczyzna. Pokazuje to, jak duża jest dominacja trenerów płci męskiej w kobiecym futbolu.
Jedynie u 15% ankietowanych szkoleniowcem jest kobieta. Prawie 42% piłkarek uważa, że
szkolenie piłkarskie prowadzone w damskich zespołach przez kobietę różni się od tego
prowadzonego przez mężczyznę. 37% ankietowanych zawodniczek nie ma zdania na ten temat.
Możliwym powodem jest brak porównania. Natomiast 21% badanych uważa, iż płeć trenera nie
wpływa na poziom nauczania i doskonalenia rzemiosła piłkarskiego w kobiecym futbolu.
Praca wykonywana przez trenera/trenerkę piłki nożnej powinna nieść ze sobą jakieś wartości.
Sport ten posiada moc stawania się lepszym człowiekiem, bez względu na płeć, pochodzenie czy
wiek. Niestety kobiety pracujące w tej dyscyplinie nadal zmagają się z krytyką, jednak najwięcej
uwag wychodzi zazwyczaj z ust osób niekompetentnych, niezaangażowanych w rozwój danej
drużyny. Są pewne obszary, w których na ogół przewagę mają kobiety-trenerki, jak np.
umiejętności miękkie, inteligencja emocjonalna, budowanie relacji. Ale to wszystko wynika
przede wszystkim z odmiennej socjalizacji kobiet i mężczyzn – od kobiet oczekuje się większej
wrażliwości czy empatii, a od mężczyzn niekoniecznie, co później przekłada się na ich podejście
w pracy trenerskiej. Jednak jest to również coś, co może negatywnie wpływać na postrzeganie
trenerek – wrażliwość w sporcie, zwłaszcza tym, który jest określany jako ,,męski”, w tym
przypadku piłka nożna. Cecha ta nie zawsze jest ceniona, częściej wręcz jest uważana za słabość.
Na pewno trenerkom nie pomagają także stereotypy, bowiem wciąż w wielu głowach panuje
przekonanie, iż piłka nożna nie jest dla kobiet.
,,Przez wiele lat nie dostrzegałam nierównych szans, jakie w środowisku piłkarskim mają
kobiety i mężczyźni, bo jako zdeterminowana osoba pokonywałam kolejne bariery i swoją
pracowitością przekonywałam innych do siebie. Dopiero teraz widzę, że tak nie powinno być. Że
nie powinnam pracować dwa razy więcej niż moi koledzy po fachu, w których kompetencje oraz
wiedzę nikt nie wątpi i nie muszą oni słuchać pytań w stylu ,,Wiesz co to spalony?”. Nie chcę, aby
moje młodsze koleżanki musiały przechodzić podobną drogę i na każdym kroku udowadniać
swoją wartość zawodową albo żeby były obiektem żartów, a ich kompetencje były podważane
lub poddawane pod wątpliwość” – ankietowana trenerka pracująca jako drugi szkoleniowiec w
męskim zespole seniorów.

Wnioski

Przeprowadzone badania wykazały, iż zdecydowana większość ankietowanych kobiet to
zawodniczki, dla których piłka nożna jest zajęciem hobbistycznym, a nie działalnością
przynoszącą im dochody. Część z nich, oprócz roli zawodniczek, pełni również funkcje trenerek
piłki nożnej. Nie da się jednak pominąć faktu, że wszystkie ankietowane kobiety to pasjonatki i
miłośniczki sportu. Niejednokrotnie łączą one obowiązki życia codziennego (rodzina, dom,
praca, studia, szkoła) ze zobowiązaniami treningowymi i meczowymi. Z analizy zebranego
materiału wynika, iż pracujące w piłce nożnej kobiety są najczęściej postrzegane w sposób
pozytywny, bez względu na pełnione przez nie role. Ankietowane zawodniczki przyznały, że nie
każda z nich miała możliwość współpracować ze szkoleniowcami płci damskiej, jednak oceniają
je w sposób życzliwy i wartościowy. Same również pozytywnie odbierają inne zawodniczki, z
którymi przyszło im się mierzyć na piłkarskiej murawie, określając je jako osoby pełne pasji,
pracowite i ambitne. Badani trenerzy pomyślnie oceniają swoją dotychczasową współpracę z

drużynami kobiecymi. Różni się ona od prowadzenia męskich zespołów, opiera się na innych
wartościach, jednak przynosi wiele satysfakcji oraz radości. Ankietowani szkoleniowcy i
zawodniczki cenią sobie możliwość pracy z innymi kobietami również działającymi w piłce
nożnej, w postaci fizjoterapeutek, sędzin piłkarskich, działaczek, prezesek czy asystentek
trenerów. Kobiety angażujące się w działalność sportową to wartość dodana w funkcjonowaniu
żeńskich drużyn czy klubów piłkarskich, z racji ich profesjonalizmu, oddania i rzetelności.
Przeprowadzone badania dostarczyły również informacji na temat postrzegania zawodniczek
piłki nożnej przez kibiców. Respondentki przyznały, że zarówno rodzina, jak i znajomi, to grupy
od których otrzymują duże wsparcie i akceptację. Niestety piłkarki zmagają się również z
obraźliwym traktowaniem, głównie przez męską część publiki. Głównym problemem jest
szeroko pojęty ,,hejt” oraz panująca w środowisku piłkarskim opinia, iż piłka nożna to sport
zarezerwowany wyłącznie dla mężczyzn.